#20: Venster op of in Europa?

Na een rustige vlucht van 9 uur in een Tupolev (het type vliegtuig dat bekend staat van de vele crashes - waaronder afgelopen week) lande ik zaterdag veilig in Sint-Petersburg. Een ritje in de bus naar het metrostation bracht mij met beide benen in de westerse wereld: moderne flatgebouwen, reclameborden, Macdonalds, Europese auto's, etc. etc.. Gelukkig mocht ik nog even ontsnappen uit deze moderne wereld en met de nachttrein naar Petrozavodsk, wat iets veiliger was dan het vliegtuig.

Half-slapend uit de trein in Petrozavodsk, snel de bus in, bleek toch niet zo goed te gaan, bij het checken van mijn zakken bleek mijn visa verdwenen te zijn! Na onder lichte paniek het nummer van de ambassade opzoeken, en vrezen dat ik de rest van mijn tijd in Rusland op het politiebureau zou doorbrengen, bleek een zoektocht op straat succesvoller. Het mapje lag op straat met mijn visa in de nabijgelegen winkel, de Russen blijken toch betrouwbaarder dan ik dacht. Ik was toch niet echt van plan de rest van mijn leven in Rusland door te brengen!

Sint-Petersburg is een gigantische maar mooie stad. Het centrum is zichtbaar oud en glinsterende kerken, gigantische paleizen en brede kanalen duiken overal op. Daartussen echter ook de moderne winkelketens en fastfoodrestaurants, die de stad een algehele indruk geven van een Westerse stad. Dit is niet Rusland, dit is Europa! Alleen in de buitenwijken zie je de grijze flats terug, maar nergens heb ik het gevoel in het echte Rusland te zijn.

De Hermitage is echt indrukwekkend, een groter museum heb ik nog nooit gezien! Na het zien van alle Rembrandt's, Rubens's, Picasso's en Monet's vallen de van Gogh's al bijna niet meer op en na 4 uur de hoogtepunten van de Europese schilderkunst te hebben gezien lijkt het haast normaal dat er nog eindeloos veel zalen zijn die ik nog niet heb gezien. Als "Russische" student mag ik overal gratis in, dus ook het Russische museum is de moeite waard. Hier hangen onder andere veel landschappen en realistische schilderijen die ik lang geleden in Groningen heb mogen aanschouwen.

En dan zijn daar natuurlijk ook de onontkoombare Nederlanders. In de Hermitage hoor je ze, in het hostel is er zelfs één.. nu mijn terugkomst zo dichtbij is, wil ik er bijna niet meer aan, moet ik echt terug naar het land waar ze allemaal zo raar praten? Rusland is geweldig, haar inwoners raar en haar natuur wonderschoon, maar misschien is het toch goed om dit in te wisselen voor het voorspelbare en kleine Nederland, het vaderland! Tot morgen :)

Oeps, vlieg ik met een Tupolev..?

Laatste stukje Rusland in Petrozavodsk

"Rusland, land van mogelijkheden"

Peter de Grote

Het Winterpaleis (Hermitage)

Peter de Grote als scheepsbouwer in Amsterdam

#19: Terug naar het westen

De laatste week in Ussurijsk beloofde weinig interessant te worden, geen lessen en op de weersvoorspellingen alleen maar regen. Een onverwachte ontmoeting maakte het echter een mooie afsluiting: afgelopen weekend ontmoete ik in Vladivostok een Tsjech in het hostel. Na een tijdje gekletst te hebben in het Russisch, was hij verrast te horen dat ik zelf ook geen Rus was en, net als hem, een uitwisselingsstudent. Hij kwam zelf uit Moskou en was wel eens benieuwd naar het verre oosten van Rusland, en bezocht daarom Vladivostok, Chabarovsk en daartussenin Ussurijsk.

Maar eerst was daar het fantastische initiatief van Yura om het nachtleven van Ussurijsk weer eens op te zoeken. Na een half uur kijken welke kleren beter stonden, gingen we met de taxi langs alle mogelijke plekken waar een feestje zou kunnen zijn. Zondagavond leek me al niet de beste avond, maar volgens de russen is het elke dag een feestdag en zou het dus niet veel uit moeten maken. De derde club beloofde veel goeds, hoewel het te boek stond als "gevaarlijk". Na wat dansen, enkele wodka's en biertjes, bleek dat gevaarlijk misschien wel waar was.. een paar Russen hadden het niet zo op die buitenlander die met 'hun meisjes' wilde dansen, maar gelukkig bleken het kennissen van Yura.

Na een relaxte BBQ op woensdag aan de rand van een rivier bij het lokale nationale park, ontmoetten we 's avonds de Tsjech Kuba. Hij woonde zelf in het internationale gedeelte van de Moskouse universiteit, ook voor hem was het leven in een enkel "Russisch" studentenhuis redelijk nieuw. Leuk, was dat we verhalen konden uitwisselen hoe gek Russen zijn. Hoe ze zich op hun allerbest aankleden als ze slechts naar de bioscoop gaan, hoe ze overal rommel neergooien maar hun eigen kamer supernetjes en schoon houden, hoe afspraken er zijn om uit te stellen, etc. etc.. De volgende dag zouden we naar de bierfabriek gaan, waarschijnlijk rond ergens in de ochtend. Gelukkig gingen we er zelf op uit, want ergens in de ochtend werd uitgesteld tot ergens in de middag en uiteindelijk op ons aandringen tot 5 uur 's middags.

De excursie naar de bierfabriek was echter zeker niet oninteressant! Na enig heen-en-weer lopen tussen kantoortjes en navraag bij verschillende mensen, met als eindpunt handen schudden met de directeur, mochten we op excursie in de fabriek. Met apparatuur geïmporteerd uit Duitsland en hop uit Tsjechië werd hier op moderne wijze bier gebrouwen, maar na enig aandringen mochten we een kijkje nemen in het oude gedeelte. Gigantische tanks, de geur van een gemiddelde vloer na een goed feestje, bruin water wat in gootjes wegstroomde en daartussen Russische vrouwtjes in witte schorten die zich haasten om ons vers (maar lauw) bier te brengen. Later bleek de fabriek daarnaast het hoofdkantoor van de lokale maffia te zijn, met de directeur als baas. Verborgen in de fabriek zou ook een zaal zijn met goud-belegde vloeren..

Dat Ussurijsk als stad toch niet zo interessant is, was voor Kuba ook vrij snel duidelijk en 's avonds vertrok hij naar Chabarovsk. Voor mij was de tijd ook gekomen om te vertrekken! Na het kopen van souvenirs en het inpakken van spullen is er eigenlijk weinig meer te doen: Een laatste keer naar de academie voor een afscheid, een laatste keer Borsj, een laatste keer dawai en zelfgemaakte cognac atten.. En dan morgen vliegen naar Sint-Petersburg voor een laatste week Rusland!

Varens atten als verse haringen!

Deze adder wou ook een hapje meepikken

Mijn docenten

Dawai!

#18: In de voetsporen van Vladimir Arsenjev

Vladimir Kladijevits Arsenjev is toch een beetje mijn held. Voor wie hem niet kent, hij was de ontdekkingsreiziger die in het begin van de 20e eeuw als eerste grote delen van de Primorsky Kraj in kaart bracht, flora en fauna verzamelde en vele boeken schreef over zijn avonturen. Een grote rol daarin speelde Dersu Uzala, een lokale jager die tijdens meerdere trektochten hem hielp als gids. De boeken van Arsenjev lezen als een geweldige ontdekkingsreis door onbekende Russische taiga inclusief Tijgers, Beren en vele avonturen, en zijn verfilmd door Akira Kurosawa ("Dersu Uzula", 1975). Het zien van deze film was voor mij de reden om op Erasmus te gaan naar Ussurijsk.

Afgelopen week bevond ik mij wederom in Tsjernikovka, om toch maar weer te proberen de Aziatische Paradijsvliegenvanger te vinden. Een prachtig beestje met een staart die 4 keer zo lang is als hijzelf, die moest ik gaan zien! Ik had nu de exacte plek doorgekregen en begon mijn zoektocht langs de rivier. Het glooiende heuvellandschap maakte snel plaats voor een ondoordringbare jungle en daarmee namen ook de muggen flink in aantal toe. Ik hoorde verdachte geluiden, maar wanneer ik ze opzocht bleek de vogel altijd gevlogen. Aan het eind van de dag nog steeds niks gevonden, maar een telefoontje met de ornithologen uit Ussurijsk leerde mij dat ze mij de volgende dag zouden gaan helpen zoeken. Nu alleen nog een plek om te overnachten..

Het hotel was natuurlijk vol en aangezien ik had gedacht het diertje binnen een paar uur wel gevonden te hebben had ik verder niks meegenomen. Maar ontdekkingsreizigers zoals Arsenjev sliepen vroeger toch ook gewoon buiten zonder tent? De avond zocht ik nog even door en om 10 uur legde ik mij op de grond te slapen. De Russische gevechtsvliegtuigen stopten om 11 uur met zeer laag overvliegen en een heldere maan kwam op (helaas niet verduisterd), helaas vergezeld door vele muggen. Ook bleek het toch verdomd koud, maar elke 2 uur even opstaan om mezelf warm te rennen bleek te helpen. Om 6 uur kwam de zon op en werd ik wakker met een opgezwollen neus van de muggenbulten maar redelijk uitgerust.

Dat Russen het moeilijk vinden om zich aan afspraken te houden bleek maar weer. Ook deze dag ging ik verder met mijn trektocht langs de rivier, zonder een spoor van ornithologen die ook hun telefoon niet opnamen. De rivier oversteken bleek een koud kunstje, de schuimbekkende honden aan de overkant waren wat minder vriendelijk. Ondanks de prachtige jungle-achtige rivier met veel libellen, vlinders en mooie planten geen spoor van de vliegenvanger. Helaas was ik ook vergeten eten te kopen en na een lange hongerige dag strompelde ik terug naar het dorp, om me daar vol te proppen met vette broodjes en de bus te pakken naar huis.

In Vladivostok wilde ik wederom naar de eilanden, om hier op zoek te gaan naar weer andere vogels. Sanja, de vriendelijke reus met het bootje had me beloofd er heen te brengen, en na een gezellige avond in het hostel met 2 Oostenrijkers was het dan zover. Op dat moment was het echter de techniek die ermee ophield en mijn sim-kaart bleek onherkenbaar voor elke willekeurige telefoon. Zonder telefoon geen nummers, en ook geen concrete afspraak en ik had niet zo'n zin om wederom zonder tent rond te dolen. Dan toch maar eens cultureel gaan doen en als een echte toerist door Vladivostok gaan lopen? Als eerste bracht ik een bezoek aan het Arsenjev Museum. Na een beeld van Arsenjev samen met Dersu begon een afdeling met opgezette dieren, lelijk als vanouds maar wel met correcte namen. De rest van het museum ging vooral over de geschiedenis van Vladivostok, de opbouw van de stad en de Japanse en 1e Wereldoorlog. Maar waar was nou de informatie over Vladimir Arsenjev? Na navraag bleek dat gesitueerd te zijn in de Arsenjevstraat in het Arsenjevhuis.. Na enig zoeken tussen de sovjet-flats vond ik het huis van Arsenjev, een klein maar licht en koel huisje met uitzicht op de zee, en het was hier waar Arsenjev zijn laatste jaren doorbracht. Vele foto's van zijn tochten, brieven en op de achtergrond een verhaal in het Russische door de luidsprekers, bijna niet te verstaan door de jungle-achtergrond geluiden. Hoorde ik daar nou toch een Aziatische Paradijsvliegenvanger tussen?

Calopteryx japonica

Kaniska canace

Libelloides sibiricus

Spireazwever

Weidegors

Bronlibellen sp.

Zilverstreephooibeestje

#17: Bossen planten en dorpsleven

Na de examens in mei is het in juni en juli tijd voor de pratica. Oftewel, lessen in tractor-rijden en ploegen, bomen opmeten en plantennamen uit je hoofd leren. Vaak genoeg is er echter weinig inspiratie voor echte practica en wordt er ergens soort van nuttig werk gevonden voor de studenten. Want werken in het bos telt toch ook gewoon als een soort van pratica, ook al is het onduidelijk voor welk vak het is.

Op naar het practicum dus! Onderweg stopte ik voor de nacht bij het meer Oetinoé, om hier op zoek te gaan naar de Kleine Koekoek en de Mantsoerische Woudaap. De laatste was snel gevonden, opvliegend tussen het riet en 's avonds roepend, maar de Koekoek hield zijn mond. Ondertussen stapelden donkere wolken zich op boven de nabijgelegen Chinese heuvels, inclusief bliksemschichten en dat soort ellende. Dat beloofde een spannende nacht in mijn 1300 roebel (30 euro) tentje! Wonder boven wonder hield hij me de hele nacht droog, ondanks heftige regen en onweer zeer dichtbij. Aan het eind van deze onrustige nacht werd ik om 5 uur nogmaals wakker, niet van het onweer maar een Kleine Koekoek die boven mijn tent aan het roepen was.  

Het practicum had als onderwerp de Amoerpanter. De Primorsky Kraj is de enige plek ter wereld waar de  Amoerpanter voorkomt, een ondersoort van de panter waarvan er nog ongeveer 30 over zijn. Dit komt door jarenlange jacht maar ook door habitatvernietiging, aangezien het naaldbos waar ze wonen voor het grootste deel is omgehakt door de Chinese buren. Het WNF gaat daarom een nieuw naaldbos planten en wij gingen meehelpen. In een bos wat voor ons al gelijk is aan een willekeurig Pools oerbos, met lianen en al, moesten we elke meter een jonge den de grond is werken. Zwaar werk waar weinig van viel te leren en helaas was er weinig tijd om naar de vogels om me heen te kijken. De enige leuke vogel was de Kleine Koekoek, die hier flauw genoeg de hele dag door riep.

Onze basis was de "басе" bij de badplaats Rjazanovka, waar de halve Primorsky Kraj in augustus aan zee gaat chillen. Dit was een soort huisjespark, inclusief kantine waar elke ochtend pap en elke avond vleessoep werd geserveerd. 's Avonds was het dan tijd voor de Баня (Sauna), de enige manier om jezelf te wassen, of kon je gaan vissen bij de rivier. Het resultaat van de vistochten was een lekkere vissoep (met hele vissen!) de volgende dag tijdens het practicum. Al met al was ik het bomen planten aan het eind van de week wel weer zat, tijd om mijn geluk te beproeven bij het Hanka meer.

Ik logeerde bij studiegenootje Marina in het dorpje Ново Бельмановка (Novo Belmanovka). De voornaamste tijdsbesteding van de jongeren in het dorp was "wandelen", wat vooral gelijk stond aan chillen bij het leegstaande postkantoor, zelfgemaakte wijn en wodka naar binnen werken en rondjes rijden op de Sovjet motor (een echte Jupiter!). Dat er een Nederlander in het dorp was konden ze nauwelijks geloven, maar gauw begonnen ze op te scheppen over hun dorp, het beste in de wereld, ook wel Koekoelaevkaja genoemd. Degenen met iets meer op bleven de precieze naam van ons vaderland vergeten (Je kwam uit Finland? Of was het Schotland?) en herhalen hoe goed de Nederlandse techniek was (en mij hiervoor bedanken). De volgende avond was er een disco, georganiseerd door twee bejaarde winkel-eigenaressen in de schuur naast de dorpswinkel. De jongeren bleven echter buiten staan chillen, terwijl de omaatjes in discotheek dansten om ons naar binnen te lokken (voor 30 roebel - 75 cent). De jongeren zelf bleven zich verbazen over Nederland, onder andere omdat wij daar geen Russisch praten en geen zonnebloempitten eten.

Ondertussen ging ik verder met vogels zoeken bij het Hanka-meer. Bij gebrek aan koeien bleven de Koereigers slechts rondjes vliegen, maar verrassing waren een Wilgengors in het riet en een Grote Pieper in het grasveld naast het dorp. De Aziatische Paradijsvliegenvanger was helaas niet thuis, ondanks de idiote hoeveelheden muggen. Mijn tijd in Ussurijsk loopt inmiddels op een eind, nog maar twee weken..

Chinese Boomkikker

Luipaarden-bos!

Het vakantiepark. Het pittoreske huisje is echter de WC.

Anatolie maakt thee klaar.

Japanse Dwergspecht

Zee-Egel!

Na 4 maanden weer eens op de fiets :)

Discotheek

"Wat, praten ze geen Russisch in Nederland..?"

#16: Vroeger was alles beter

Was het vroeger allemaal beter? Het is iets wat ik altijd graag wil geloven, zeker met verhalen van tegenwoordig uitgestorven broedvogels, betaalbaar brood, schone lucht en wat wel allemaal niet meer. In Rusland is het echter een interessante vraag om te stellen, zeker aan de wat oudere bevolking. Want is het er nu allemaal beter op geworden?

Vaak hoor ik een bevestigend antwoord. Ja, vroeger was het allemaal beter! Ussurijsk was een welvarende stad met vliegveld waarvandaan zelfs vliegtuigen naar Moskou vlogen. Er waren twee keer zoveel fabrieken als nu en iedereen had werk. Je verdiende zoveel dat je makkelijk rond kon komen, eten was lang niet zo duur als nu en auto's waren voor iedereen betaalbaar. Dat heette ook geen Communisme maar Sociaal-Kapitalisme. Maar wat komt daar bij kijken? Vladivostok en een aantal andere steden in de omgeving waren gesloten (één stad - Bolsjoj Kamen - is nog steeds gesloten!) en de helft van Ussurijsk en Vladivostok was "militaire zone", dus ook verboden toegang voor sovjet-burgers.

Ook voor 1991 mochten inwoners van Noord-Korea al naar Rusland emigreren. Het zijn op dit moment dan ook de Koreanen die de grootste rol spelen in de landbouw in Zuid-Primorje, vooral omdat de Russen het zelf niet willen doen. Een Koreaanse boer die mij een lift gaf bij het Hanka-meer gaf zijn eigen reflectie op het verleden. Vroeger verdiende je relatief misschien meer, maar wat kon je er van kopen? Russische auto's (waar je ook gelijk een auto-reperatie cursus bij moet nemen), Russische muziek, Russische kleren.. Hij kan nu ook Nederlandse zaden kopen (De beste ter wereld als ik hem mag geloven!), alle kleren komen goedkoop uit China en als je een fatsoenlijke auto nodig hebt dan koop je een 2e hands Japanse voor niet te veel geld. Daarnaast mag je tegenwoordig tenminste zeggen wat je denkt!

Hoewel tegenwoordig het WWF en Birdlife International helpen met natuurbescherming in Rusland, was het er stiekem toch wat beter aan toe in het Communistische tijdperk. Chinezen konden niet de grens over om alles op te eten (van Ginseng tot zeldzame schildpadden), als je een tijger schoot werd je zelf ook doodgeschoten en er was nog geld voor voldoende boswachters die daarop controleerden en het toegangsverbod in Nationale Parken werd streng gehandhaafd. Een grote rol in de huidige achteruitgang van vogels ligt tegenwoordig echter bij China. Sterke vervuiling, jacht en een groot gebrek aan kennis leidt tot dramatische sterfte bij trekvogels. Een voorbeeld: De Witvleugeldikbek (Euphona migratoria) was vroeger een algemene vogel in heel de Primorski Kraj. Sinds 10 jaar is de soort beperkt tot het zuiden, de vogels die hier broeden overwinteren in Korea. De noordelijke vogels overwinterden in China en zijn nu allemaal verdwenen..

Dus, vroeger was alles beter? Misschien wel, misschien niet, maar "vroeger" was mijn Erasmus tripje hierheen zeker niet doorgegaan!

Witvleugelstern

Kleine Bonte Specht

Sinoprinceps xuthus

Russische Rattenslang!

Vroeger was dit een fantastische brug..

Landkaartje

Koreaanse Vuurbuikpad